Soru : Yrd.Doç.Dr.Servet Altay
Cevap: Uz.Dr.Hüseyin Altuğ Çakmak
Yardımcı Editör: Uz.Dr.Ümit Yaşar Sinan

A) Hastaya özgün öneriler;
Üst ekstremitelerde aterosklerotik lezyonlar en çok subklaviyan  ve brakiyosefalik arterlerin gövdesine yerleşmektedir. Asemptomatik hastalarda bu tıkayıcı damar hastalığına rastlanması sık görülen bir durumdur. Bununla beraber, ana subklaviyan veya brakiyosefalik atardamar lezyonu semptom verdiğinde, klinik tablo farklı olabilir. Subklaviyen darlığın doğal seyri hakkında az bilgi sahibi olunmasına karşın prognozun oldukça iyi olduğu görünmektedir. Asemptomatik hastalarda medikal tedavide antiagregan, statin, tansiyon kontrolü için ACE inhibitörleri yada ARB verilmelidir
Bizim hasta örneğinde asemptomatik kritik subklaviyan arter darlığı mevcut olduğundan medikal tedavi verilip yakın izlem gereklidir. Ancak aspirin ve klopidogrele allerji olduğundan aspirin veya klopidogrel desensitizasyonu uygulanabilir. Diğer bir seçenek ise antikoagülan ajanlar olan varfarin ya da düşük molekül ağırlıklı heparinler olabilir. Kanıtları bulunmayan prasugrel veya tikagrelor ise hala tartışma konusudur. Semptomatik hale gelirse kritik darlığa yönelik PTCA ve stent işlemi veya cerrahi revaskülarizasyon yapılmalıdır (anevrizmatik genişleme de eşlik ettiğinden cerrahi revaskülarizasyon ön planda).

B) Genel Öneriler;
Üst ekstremite arter darlığı olan hastaların tümüne asemptomatik hastalar da dahil olmak üzere artan bir ölüm riski altında olduklarından ateroskleroza ilişkin risk faktörlerinin kontrolü yapılmalıdır. Semptomatik hastalarda ise revaskülarizasyon gereklidir. Üst ekstremitelerin aterosklerotik lezyonları olan hastalarda revaskülarizasyon gerekliyse ilk olarak bir endovasküler strateji önerilir. Cerrahi riski düşük hastalarda endovasküler tedavi başarısız olduğunda cerrahi düşünülmelidir. Asemptomatik hastalarda meme atardamarı ile koroner baypas yapılmış veya yapılacak olması veya her iki üst ekstremite damarı tıkanmasında kan basıncını izlemek için revaskülarizasyon düşünülmelidir.

Yardımcı Editör Notu:
Asemptomatik  üst ekstremite darlığı bulunan hastalarda revaskülarizasyon endikasyonları; KAH bulunan ve KABG kararı verilen hastalarda IMA kullanılacaksa veya iki taraflı üst ekstremite darlığı nedeniyle kan basıncı ölçülemiyorsa girişim yapılmalıdır. Hastada subklaviyen darlığına anevrizmatik genişleme de eşlik ettiğinden arterit ayırıcı tanıda akılda bulundurulmalıdır.

Bölüm Editörü Notu :
Ek öneri yok