45 yaşında erkek hasta göğüs ağrısı ile acil servise başvuruyor. ST yükselmesiz AKS düşünülen hastanın özgeçmişinde aspirin allerjisi hikayesi mevcut. Yapılan koroner anjiyografide LAD orta segmentte %90 kritik darlık saptanıyor. Perkütan koroner girişim planlanan hastaya antiagregan olarak ne tercih edersiniz?

Soru: Yrd.Doç.Dr.Mustafa Yılmaztepe
Cevap: Yrd.Doç.Dr.Mustafa Yılmaztepe
Yardımcı Editör:Uz.Dr.Ümit Yaşar Sinan

A) Hastaya özgün öneriler;
Akut koroner sendromlarda aspirin mortaliteyi azaltan en birincil ilaçlardan biridir. Kontrendikasyon yoksa tüm hastalara hemen verilmeli ve sonrasında ömür boyu devam edilmelidir. Ancak aspirin allerjisi, duyarlılığı olan hastalara aspirin verilmemektedir.
Koroner arter hastalığında aspirin duyarlılığı insidansi %1,5 civarındadır.
Aspirin duyarlılığı, allerjisi aspirin kullanımı sonrası döküntü, kızarıklık, kaşıntı, ağız çevresinde döküntü, gözlerde sulanma, , nazal konjesyon, hırııtılı solunum, solunum güçlüğü ve anafilaksi ile karşımıza çıkabilir. Hastada gerçekten bu durumlardan birisinin gelişip gelişmediği açıklığa kavuşturulmalı ve aspirin duyarlılığı, aspirin intoleransından ayrılmalıdır. Birçok hasta aspirine karşı gelişen gastrointestinal rahatsızlıklarını da allerji olarak tanımlamaktadır.
Aspirin duyarlılığı olan AKS hastalarında aspirin desensitizasyonu sonrası aspirin ile devam edilebilinir, ancak kesinlikle kullanamayanlarda 1 yıl tekli antiagregan (tikagrelor, prasugrel ya da klopidogrel) sonrasında ömür boyu klopidogrel ile devam edilebilinir. Ancak desensitizasyon protokolünü acil perkütan koroner girişime alınması gereken yüksek riskli ST yükselmesiz AKS ve STEMI hastalarında uygulamak mümkün olmayabilir. Bu grup, Aspirin duyarlılığı olan hastalarda perkütan koroner girişim sırasında P2Y12 inhibitörlerinin yanında G2b3a reseptör blokörü kullanımı ve sonrasında hasta stabil hale geldikten sonra desensitizasyon uygulayarak aspirin tedavisi ile devam edilebilir.
Bu hasta için öneriler:
Hastanın koroner anjiyografisi yapılmış ve kritik lezyonu mevcut. Klopidogrel, tikagrelor veya prasugrel yükledikten sonra işleme devam edilmesi, işlem sırasında kontrendikasyon yok ve kanama riski yüksek değil ise G2b3a reseptör blokörü verilmesi, hasta stabil hale geldikten sonra aspirin desensitizasyonu uygulanması ve uygunsa hastaya aspirin ve P2Y12 inhibitörü ile devam edilmesi uygun olacaktır. Ancak prasugrelin koroner anatomiyi görmeden önce yüklenmemesine dikkat edilmelidir.

B) Genel Öneriler;
Aspirin allerjisi olduğunu belirten hastalarda alerjinin tipi ayrıntılı olarak sorgulanmalıdır. Aspirine bağlı gastrointestinal semptomu olan hastalarda bu durum allerji olarak tanımlanıp eksik tedaviye yol açabilmektedir. Aspirin duyarlılığı 5 tiptir. Bunlardan Tip 2 (kronik idyopatik ürtikeri olanlarda üritker ya da anjioödem) dışındakilerde desensitizasyon etkindir.
Desensitizasyon stabil hastalarda uygulanmalı, acil girişim gereken hastalarda işlem sırasında diğer antiagregan tedaviler verilmeli ve sonrasında desensitizasyon uygulanmalıdır. Akut koroner sendromlu hastalarda ilk 72 saat içinde desensitizasyonun sorunsuz uygulanabildiği bildirilmiştir.
Desensitizasyon için farklı protokoller mevcut olup bu protokoller monitorize halde ve gerekli teçhizat ve ilaçların olduğu  bir yerde yapılmalıdır.